หากถามกันว่ารู้จักพลอยเบริลไหม น้อยคนนักที่จะรู้จักชื่อนี้ แต่ถ้าเปลี่ยนคำถามเป็น รู้จักมรกต (emerald) อะความารีน (Aquamarine) หรือไม่ ก็จะรู้จักกันมากขึ้น อัญมณีทั้งสองชนิดเป็นแร่เบริล...
รายละเอียดโทแพซเป็นอัญมณีที่เป็นที่รู้จักตั้งแต่ยุคโบราณ คำว่าโทแพซอาจมีที่มาจากภาษากรีกคำว่า topazion หรืออาจมาจากภาษาสันสกฤตคำว่า tapas ที่หมายถึงประกายหรือไฟ โทแพซพบได้หลากสี ได้แก่ โทแพซ...
รายละเอียดสตาร์แซปไฟร์ เป็นแร่คอรันดัม ลักษณะเด่นคือมีความแข็งสูง ในตลาดพลอย สตาร์แซปไฟร์ โดยแบล็คสตาร์แซปไฟร์ที่พบส่วนใหญ่ในตลาดพลอยจันท์ มีน้ำหนักระหว่าง 1 ถึง 20 กะรัต นิยมเจียระไนรูป...
รายละเอียดกรอสซูลาการ์เน็ตมีหลากสี ได้แก่ เหลือง เขียว ชมพู ส้ม แดง ไม่มีสี โดยกรอสซูลาการ์เน็ตสีส้มและสีเขียวคือสีที่พบได้ทั่วไปในตลาดจันท์ ส่วนใหญ่มีน้ำหนักระหว่าง 1 ถึง 3 กะรัต เจียระไ...
รายละเอียดทับทิม เป็นแร่คอรันดัมสีแดง ลักษณะเด่นของทับทิมคือ มีความแข็งสูง ทำให้ทับทิมมีราคาสูงเมื่อเทียบกับพลอยที่มีความแข็งน้อยกว่า โดยทับทิมที่พบส่วนใหญ่ในตลาดจันท์ มีน้ำหนักระห...
รายละเอียดโอปอเป็นอัญมณีที่สามารถแสดงปรากฏการณ์ทางแสงแบบเหลือบเล่นแสง (Play of color) มีลักษณะของหย่อมสีที่เปลี่ยนสีได้เมื่อพลิกพลอยไปมา ไม่ใช่โอปอทุกชิ้นจะแสดงลักษณะเหลือบเล่นแสง ทั้งนี้ขึ้นอยู่กับโครงสร้างของโอปอแต่ละชิ้น
โอปอเป็นแร่อสัณฐานมีองค์ประกอบเป็นซิลิกาทรงกลม (silica sphere: SiO2) และมีน้ำแทรกอยู่ระหว่างซิลิกาทรงกลมร้อยละ 3 ถึงร้อยละ 10 โดยน้ำหนัก หากซิลิกาทรงกลมมีขนาดที่เหมาะสมและเรียงตัวกันอย่างเป็นระเบียบจึงแสดงลักษณะเหลือบเล่นแสง ขนาดที่พบบ่อยคือ 1 ถึง 5 กะรัต โอปอมีหลากสีทั้งไม่มีสีถึงสีอ่อนมาก (colorless) ชมพู เหลือง ส้ม แดง น้ำตาล ฟ้า เขียว นิยมเจียระไนแบบหลังเบี้ย
โอปอมีชื่อทางการค้าหลายอย่างตามลักษณะเนื้อและการเล่นสี เช่น
โอปอมีค่า (Precious Opal) เป็นโอปอที่แสดงปรากฏการณ์เล่นสีเป็นประกายคล้ายสีรุ้ง สามารถเปลี่ยนสีได้เมื่อทำการหมุนพลอยไปมาในทิศทางต่างๆ ปรากฏการณ์เล่นสีของโอปอนี้มีชื่อเรียกว่า โอปอเลสเซนต์ (Opalescence) หรือ การเล่นสี (Play of color) โอปอที่จัดว่าเป็นเพรซเชียสโอพอล ได้แก่
โอปอแมทริกซ์ (Matrix Opal) ส่วนที่เล่นสีของโอปอจะแทรกอยู่ตามรอยช่องว่าง หรือรูพรุนในเนื้อหิน
โบวเดอร์โอปอ (Boulder Opal) ชื่อเรียกของโอปอที่แทรกอยู่ตามหิน (มีเนื้อโอปอมากกว่าหิน) แสดงลักษณะการเล่นสี
โฮยาไลต์ (Hyalite) โอพอลใสไม่มีสี เนื้อสะอาดคล้ายหยดน้ำและแสดงเหลือบสีน้ำเงินที่ผิว
โอปอธรรมดา (Common Opal); Potch Opal โปร่งแสงถึงทึบแสง ไม่แสดงลักษณะเหลือบเล่นแสง
Common Opal มีชื่อเรียกอื่นตามสีพื้น เช่น สีขาว : milk opal
Common opal แสดงลักษณะแถบสี : onyx opal
Common opal สีเหลือง วาวคล้ายไข : wax opal
Common opal สีเขียว : Prase opal โอปอเขียว
ไฮโดรเฟน (Hydrophane) โอปอสีขาวขุ่น เนื้อโปร่งแสงหรือเกือบโปร่งใสได้เมื่อนำไปจุ่มลงในน้ำ
White opal สีพื้นสีขาว โปร่งแสงถึงกึ่งโปร่งแสง เหลือบเล่นแสง
Black opal สีพื้นสีดำ สีมืด เช่น เทาเข้ม น้ำเงิน เขียว โปร่งใสถึงทึบแสง เหลือบเล่นแสง
Fire opal โอปอไฟ โปร่งใสถึงกึ่งโปร่งใสสีเหลือง ส้ม แดง หรือสีน้ำตาล แสดงลักษณะเหลือบเล่นแสงหรือไม่แสดงก็ได้ อาจเรียกว่า Mexican opal; gold opal; sun opal ชนิดที่สีพื้นสีแดง เรียก cherry opal
Jelly opal; Water opal โอปอน้ำ โปร่งใสถึงกึ่งโปร่งใส ไร้สี แสดงลักษณะเหลือบเล่นแสงหรือไม่แสดงก็ได้
คุณสมบัติทางกายภาพ | เป็นแร่อสัณฐาน ความแข็ง 5-6.5 โมห์สเกล |
ค่าดัชนีหักเห | 1.450 (-0.080, +0.020) |
ค่าความถ่วงจำเพาะ | 2.15 (-0.90, +0.08) |
สี | ไม่มีสีถึงสีอ่อนมาก (colorless) ชมพู เหลือง ส้ม แดง น้ำตาล ฟ้า เขียว ม่วง ดำ |
ลักษณะทางแสง | หักเหเดี่ยว (Single Refraction: SR) หรือหักเหคู่ปลอม (Anomalous Double Refraction: ADR) |
การเรืองแสง | ไม่เรืองแสง ไปจนถึง เรืองแสงระดับมาก |
มลทินภายใน | ผลึกแร่ของแข็ง, มลทินของเหลว, มลทิน 2 สถานะ |
การปรับปรุงคุณภาพ | นิยมปรับปรุงคุณภาพเพื่อให้เห็นปรากฏการณ์ทางแสง การเล่นสีชัดเจนขึ้นโดยทำสีพื้นเป็นสีดำหรือสีมืด ด้วยการย้อม (Dyed) การรมควัน (Smoked Treatment) การแช่น้ำตาลและกรด (Sugar Treatment) การใช้แผ่นฟอยล์สะท้อนแสงปิดด้านหลัง (Foil back) การทาสีดำด้านหลัง (black paint) : เพิ่มความแข็งแรงโดยการประกบหรือเรียกว่าพลอยปะ มีทั้งประกบ 2 ชั้น (doublet) และประกบ 3 ชั้น (Triplet) หรืออัดพอลิเมอร์ แว็กซ์ พลาสติก |
การดูแลรักษา | - ควรเก็บโอปอให้ห่างจากความร้อนและสารเคมีเพราะโอปอมีน้ำในโครงสร้าง - ระมัดระวังไม่ให้ตก กระแทกเพราะโอปอเปราะ แตกง่าย - ทำความสะอาดด้วยน้ำสบู่อุ่น ไม่ควรทำความสะอาดด้วยเครื่องอัลตราโซนิก |
แหล่งพลอย | แหล่งที่สำคัญของโอปอคือ ออสเตรเลีย เม็กซิโก แหล่งอื่น ๆ เช่น บราซิล แคนาดา เอธิโอเปีย ฮอนดูรัส อินโดนีเซีย โปแลนด์ เปรู แทนซาเนีย สหรัฐอเมริกา |